Berrin Sönmez: Mühim Olan Fermuarın Cinsiyeti
CHP ve İYİP en az 10 ilde fermuar sistemini uygularken kadın erkek eşitliğini değil Millet İttifakı’ndaki iki büyük partinin 10 ilde eşdeğer sayılacağını ilan etmiş oluyorlar. Hiç sevmedim bu kopya sistemini ve disipline vermek kabilinden de okurlara sunuyorum. Eğer fermuar sistemi olarak adlandırılıyorsa bunun mutlaka cinsiyet eşitliğini de hedefleyen, cinsiyet eşitliğini sağlayacak liste olması gerekir.
Fermuar sistemi nedir derseniz kendi aklımca anladığım, kendi lisanımca söylediğim şekliyle çapraz eşdeğerlik diyebilirim. Cinsiyet eşitliğini sağlamak için milletvekili aday listelerinde kadın erkek eşdeğerliğini benimseyen yöntem. Ha bu kısmı kolay olanı, lafta kalanı yani. Erdoğan dışında “hayır kadın erkek eşitliğine inanmıyorum, kimse bana kadınla erkek eşittir dedirtemez” diyecek pek fazla kişi çıkmaz. Düşünen çok olsa da bu derece insanlık dışı bir yaklaşımı açıktan seslendirmek herkesin harcı değil. Neyse konuyu dağıtmayayım seçime giderken muhalefet partilerinden böylesi bir çıkış beklenmez. Ancak cinsiyet eşitliğinin siyasi temsilde görünür olması çok beklenen temel ihtiyaçlardan. Aday listelerinden bir kadın bir erkek vekil olacak şekilde çapraz eşdeğer sayıldığını görmek günün en önemli konusu kadınlar açısından. Eşbaşkanlık gibi bir nevi eş adaylıktan söz ediyoruz denilebilir. Tabii ki tam olarak böyle değil ama örneğin dört adayın vekil seçimi söz konusuysa ikisinin kadın ikisinin erkek olmasını garantileyecek bir sistem olduğu için birinci sıraya bir kadın bir erkek aday adayı yerleştirilir. Seçilen vekil sayısınca liste çaprazlama ilerleyerek cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını mümkün kılar. Bu tabii ki fermuar sistemi uygulamasındaki yöntemlerden birisi. Diğeri sıralı listenin bir kadın bir erkek aday adayından oluşacak şekilde hazırlanması. İki yöntemden hangisi uygulanırsa uygulansın kesin olarak beklenen siyasi temsilde cinsiyetlerin eşdeğer görülmesi. Eşit temsil ilkesinin yaşama, parlamento aritmetiğinden başlayarak yansımasını sağlayacak siyasi aklın harekete geçmesinin tam zamanı. Kadın karşıtlığında ittifak etmiş iktidar bloku karşısında muhalefet partilerinin fark yaratacağı en önemli alan seçmene sunacağı listelerin cinsiyet eşitliği ilkesine sahip olması gerekir. Ki ikinci yüzyıl için topluma kazanma garantili şahane bir hikâye sunulmuş olsun.
