Bant Daraltma OHAL KHK’sına Dayandırıldı: Seçimlerden Önce De Uygulanabilir
İstiklal Caddesi saldırısı sonrası getirilen Bant Daraltma uygulaması CİMER’e soruldu. Cevapta gerekçe OHAL KHK’sı olarak gösterildi. Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Faruk Çayır’a göre aynı gerekçe ile seçimlerden önce de bant daraltma yaşanabilir.
Artı Gerçek’ten Cengiz Anıl Bölükbaş’ın haberine göre,
Taksim İstiklal Caddesi’nde altı kişinin öldüğü bombalı saldırının hemen ardından, İletişim Başkanı Fahrettin Altun Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın talebi doğrultusunda yayın yasağı getirildi. Daha sonra Bilişim Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) bant daraltma (bandwidth) uygulamasını yürürlüğe koydu.
Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Avukat Faruk Çayır, CİMER üzerinden BTK’ya sosyal medyaya uygulanan bant daraltmasının gerekçesini sordu. Çayır, cevaplanmak üzere şu soruları yöneltti:
1- 13/11/2022 tarihinde uygulanan bant daraltma ile ilgili Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığınca ya da Kurum Başkanı tarafından alınmış olan bir karar bulunmaktadır? Bu konuda alınmış olan bir karar mevcut ise karar örneğinin tarafımıza verilmesini talep ederiz.
2- Söz konusu bant daraltma uygulaması hangi kurumun talebi üzerine, hangi gerekçeyle ve hangi Anayasal ve yasal dayanaklar ile alınmıştır?
3- Bant daraltma uygulamasına ilişkin karar Erişim Sağlayıcılar vasıtası ile mi uygulanmıştır yoksa doğrudan Kurum tarafından mı uygulanmıştır?
4- Bant daraltma uygulamasına ilişkin olarak Sosyal Ağ Sağlayıcılarından herhangi bir hesap ile ilgili bilgi ve belge talep edilmiş midir?
5- Bant daraltma uygulaması sonrasında Sosyal Ağ Sağlayıcıları sitelerinde paylaşım yapılması engellenir iken diğer taraftan VPN ile giriş yapılarak yayınlanan görüntüler nedeniyle yanıltıcı bilgilerin daha fazla artıp artmadığı hususunda herhangi bir araştırma ve rapor hazırlanmış mıdır ya da hazırlanması düşünülmekte midir?”
GEREKÇE OHAL KHK’SINA DAYANDIRILDI
Çayır’ın sorularına ilişkin tek cümlelik cevap verildi. Cevapta, “Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) yapmış olduğunuz Bilgi Edinme Başvurunuz ilgisi nedeniyle Kurumumuza yönlendirilmiş olup, başvurunuz ile ilgili olarak Kurumumuzun ihtisas birim(ler)inden alınan bilgi ‘5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin onuncu fıkrası kapsamında gerekli tedbirler alınmış olup bu tedbirler hakim tarafından onaylanmıştır’ şeklindedir” denildi.
Verilen cevapta yer alan Kanun’un 60. Maddesinin 10. Fıkrası 2016 yılında olağanüstü hal ilanının ardından 15 Ağustos’ta çıkarılan 671 sayılı KHK ile düzenlendi.
‘UYGULAMA İNTERNETİ TAMAMEN ENGELLEYECEK HALE DÖNÜŞTÜ’
Aldığı cevabı ve bant kısıtlama uygulamasını Artı Gerçek’e değerlendiren Avukat Faruk Çayır’a göre, KHK demokratik olmayan bir yöntemle getirildi ve içinde bant daraltmaya ilişkin herhangi bir hüküm bulunmuyor. Uygulamanın interneti tamamen engelleyecek bir hale dönüştürüldüğünü belirten Çayır, ‘Gerekli önlemleri alır’ cümlesinin bant daraltma uygulaması yapabileceği anlamına gelmediğini vurguladı. Çayır’ın hatırlattığı noktalardan biri de Anayasa Mahkemesi (AYM) kararları:
“Sosyal medya platformları ile ilgili doğrudan AYM kararları var. Bu tarz uygulamaların anayasaya aykırı olduğunu ve ifade ve haber alma hakkının engellendiğini söylüyor bu kararlar. Burada BTK’nın idari bir kararla vermiş olduğu bu bant daraltma uygulaması da bir yargı kararı olmadan yaptıklarını gösteriyor. Muhtemelen kararı mahkemeden çıkartıp doğrudan erişim sağlayıcıları birliğine göndermişler.”
‘NEREDE İKTİDAR ELEŞTİRİLSE ORADA KULLANILIYOR’
Çayır’ın dikkat çektiği noktalardan biri de yargının gelmiş olduğu nokta. Mahkemelerin onay makamı haline dönüştüğünü ifade eden Çayır, mahkemelerin yasa hükmünü değerlendirdiğinde böyle bir karar alamayacağının altını çizdi. Sulh Ceza Hakimliklerinin de BTK Başkanı gibi partili devlet memuru haline geldiğini söyleyen Çayır, verilen kararların muhalefeti ve eleştirileri bastırma yönünde olduğu görüşünde:
“Türkiye’de daha önce bant daraltma uygulamaları yapıldı. Bu uygulama çoğunlukla muhalefete karşı kullanılmaya çalışan bir yönteme dönüştürülüyor. Soma Maden Katliamı’nda, Çorlu Tren Katliamı’nda uygulandı. Nerede iktidar eleştirilse, görevini yapmadığı belirtilse orada kullanıyorlar.”
‘BU UYGULAMA SEÇİMLERDE DE KULLANABİLİR’
Bant daraltma uygulamasının yurttaşlarda yarattığı endişelerden biri de seçim günü bu uygulamanın yapılıp yapılmayacağı konusu. Çayır’a göre bu mümkün.
YSK Başkanı’nın ya da Cumhurbaşkanı’nın böyle bir talebi doğrultusunda aynı uygulamanın yapılabileceğine dikkat çeken Çayır, bu ihtimalin yüksek olduğunu söyledi:
“Bu uygulamayı seçimlerde de kullanabilirler. YSK Başkanı haklarında bir söylenti olduğunu, bunun kamu güvenliğini tehdit ettiğini iddia edip daraltmayı talep edebilir. BTK Başkanı bu durumda kararı vermeyecek mi? Ya da cumhurbaşkanı seçim günü AKP Genel Başkanı olarak kendisine yönelik tehditler ya da yalan bilgiler olduğunu söyleyip bant daraltma uygulamasını talep edebilir. Cumhurbaşkanının isteğini yerine getirmeyecekler mi? Atamasını yaptığı kişinin bu kararı vermemesi mümkün değil.”
Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Avukat Faruk Çayır, kendisine verilen cevabın ‘tuhaf’ olduğunu ve ‘Biz kararı aldık oraya da onaylatıyoruz” gibi bir mantığın işlediğini dile getirdi Çayır, “Bir de bu konuda bilgi talep etmek bile onların işine çomak sokmak gibi algılanıyor. Tam aksine bunu internet sitelerinde yayınlamaları lazım. Şeffaflığı da ortadan kaldırıyorlar. Talep ediyorsunuz, ‘böyle uygun gördük, çok da sorgulamayın’ deniliyor” ifadelerini kullanıyor.
