Osmanlının Son Savaşı- 9

Çılgın Projeler 4 /Osmanlı’da Damatlar 2

Halil Köken

Bir tarihçi olarak bana sorsalar ve deseler ki dünya tarihinde en büyük zayiat verilen 5 savaşı sorsalar kesinlikle 1. Sırada Sarıkamış derim.

İsmail Enver Paşa 1881 yılında doğmuş ve meslek olarak askerliği seçmiş, 1899 yılında Piyade Teğmeni olarak orduya katılmış.18 Aralık 1913’te Albaylığa, 5 Ocak 1914’te yani 18 gün sonra Generalliğe terfi edecektir. Babıali baskınında (23 Ocak 1913’te) mevcut hükümet gündüz vakti bir darbeyle devrilmişti. Olayın başkahramanı Enver Paşa 22 Temmuz 1913’te bir baskınla Edirne’yi geri alması ile Edirne Fatihi oldu. Osmanlı da saraya damat olanların hızla yükseldiğini biliyordu. General olmasının hemen ardından 5 Mart 1914’te Şehzade Süleyman Efendinin kızı Naciye Sultanla evlendi ve hemen arkasından Harbiye Nazırı oluyordu, tabi aynı zamanda Osmanlı Orduları Başkomutan Vekili oluyordu.

Artık İttihat Terakkinin en önemli 3 adamından biri olacak dediğim dedik çaldığım düdük biri olacaktı. İkbal yolları ardına kadar açılacaktı. Bu gidişle yıllarca Sadrazam (Başbakan) olurdu.

Savaşa girildiğinden itibaren Almanlar Sarıkamış’a taarruz yapılmasını istiyorlardı. Alman tezine göre Sarıkamış Osmanlı’ya geçince Kafkas yolları açılacaktı. Kafkaslara ulaşınca bölgede yaşayan Müslüman Türk unsurların ayaklanması umuluyordu. (Kanal Harekâtında da Mısır’a varınca Mısırlı muhaliflerin ayaklanacağı umuluyordu.) Bu unsurların ayaklanması sonucunda bölge Osmanlı egemenliğine girecek, bu unsurlar Osmanlı Ordusu içinde Ruslara karşı savaşacak ve bu süreç Orta Asya’daki bütün Türk unsurlar ayaklanacak, Osmanlı ile birleşecek ve böylece Turan İdeali gerçek olacaktı.

Hâlbuki işte tam da bu yüzden Rusya her ne olursa olsun Sarıkamış’ı ve hele hele Kafkasları Osmanlı’ya ne pahasına olursa olsun Osmanlı’ya kaptırmayacaklardı. Bunun için gerekirse Alman Cephedesin deki kuvvetlerini bu bölgeye kaydırıp Osmanlıyı durduracaktı.

Osmanlı 1911 Trablusgarp savaşından beri savaş halindeydi. Enver Paşanın Harbiye Nezareti döneminde ordu da gençleştirme hareketi tecrübeli birçok subayın emekliye sevk etmesi ile ordu tecrübeli komuta kademesinden mahrum kalmıştı.

1 Kasım 1914’te Rus kuvvetleri sınırı geçtiler. 4-7 Kasım tarihlerinde 1. Köprüköy, 11-12 Kasım tarihlerinde 2. Köprüköy Savaşlarını Osmanlı Ordusu kazandı. Bu olay Enver Paşayı Sarıkamış Taarruzu konusunda cesaretlendirdi.

Sarıkamış Taarruzuna genelkurmaydaki Türk subaylar bu saldırıya karşı çıkıyorlardı. Doğu Cephesi ve 3. Ordu Komutanı Hasan İzzet Paşa da bu taarruza karşıydı. Çünkü bu bölgede kış çok sert geçiyordu. Köprüköy savaşlarında bile iklim şartları donanımı olmayan Osmanlı Ordusunun aleyhine işlemişti. Gün geçtikçe şartlar daha da ağırlaşacaktı.

Sonunda bölgeye Genelkurmay 2. Başkanı Yarbay Hafız Hakkı Beyin gönderilmesi ve onun vereceği rapora göre hareket edilmesi yoluna gidildi. Enver Paşa Hafız Hakkı Bey yola çıktıktan sonra peşinden Albaylık rütbesini gönderdi. İstanbul’da Yarbay rütbesi ile yola çıkan Hafız Hakkı Bey Trabzon Limanına indiğinde Albaylık rütbesi kendisine tebliğ edildi. Hafız Hakkı Bey Enver Paşa ile aynı dönemde orduya atılmıştı. Kendisi sürekli şöyle derdi “Enver Yüzbaşı Hafız Yüzbaşı, Enver Binbaşı Hafız Binbaşı, Enver Yarbay Hafız Yarbay, Enver Albay Hafız Yarbay, Enver Paşa Hafız Yarbay” diyordu. Sonunda bu dengesizlik birazda olsa bozulmuştu.

Rüşvet hukukta hak etmediğiniz bir konuda bir takım illegal kazançla istediğinizi elde etme olayıdır. Rüşvet her zaman para ile olmaz. Kimi zaman para, kimi zaman koltuk, kimi zaman rütbe, arazi, villa, kadın vb. her şey bir rüşvettir. Ve rüşveti verenin alandan beklediği ve aldığı şeyler vardır.

Nitekim Hafız Hakkı Bey bölgeye varınca Enver Paşanın istediği gibi bir rapor hazırladı. Bu raporla beraber kendisine Kolordu komutanlığını da almıştır.