Daron Acemoğlu ve Diyanet

Figen ÇALIKUŞU

Nobel Ekonomi Ödülü, “kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği konusundaki çalışmaları nedeniyle” bu yıl Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson’a verildi.

Aziz Sancar ve Daron Acemoğlu bu topraklarda doğmuş ama önce lisans eğitimlerini daha sonra da hayatlarını ABD’de şekillendirmiş bizim insanlarımız… “Bizim insanlarımız” kısmı gurur vesilesi ama “gidenlerimizden” olmaları iç burkan hüzün gibi.

Akademi’den yapılan açıklamada Türkiye’yi yüreğinden yakalayan tespitler var:

“Ekonomi bilimlerinde bu yılın ödül sahipleri, uluslararasındaki refah farklılıklarını anlamamıza yardımcı oldular.”

Beni daha da fazla çarpan anlatımlar ise şunlar:

“Ödül sahipleri bir ülkenin refahı için toplumsal kurumların önemini ortaya koydular. Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu ve halkı sömüren kurumların bulunduğu toplumlarda büyüme ya da daha iyiye doğru değişim gerçekleşmez. Ödül sahiplerinin araştırmaları bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor.”

Garip bir tesadüf; Daron Acemoğlu’nun Nobel’i aldığı günden bir süre önce Türkiye’de de “kurumlara güven” anketi yayınlandı.

Anket sanki Daron Acemoğlu’nun Nobel kazanan teorilerinin laboratuvarı gibi…

“Türkiye’de en güvendiğiniz kurum?” sorusuna verilen cevap oranları sarsıcı:

Ordu:%19.7, Polis:%16.5

Cumhurbaşkanlığı:%11.1, TBMM:%10.2

Bankalar:%4.2 ÖSYM:%4.0

YSK:%3.5

Belediyeler:%2.9

Diyanet:%2.0

Yargı:%1.4

Politikacılar:%1.0

Medya:%0.9

Hepsine güveniyorum:%4.4

Hiçbirine güvenmiyorum:%18.2

Belli ki tek adam rejimi ortalıkta kurum bırakmayınca kurumlara da güven kalmamış… Dikkatinizden kaçmamıştır en çok güvenilen kurum ile hiçbir kuruma güvenmiyorum diyenlerin oranı neredeyse başa baş.

Düşünün ki halkın yarısının, yarısını bırakın dörtte birinin bile güvenini kazanmış tek bir kurum yok ülkede.

Bir devletin ve toplumun “temel direği” olması gereken yargıya olan güven yüzde 1.4

Yüz kişiden 98’i yargıya güvenmiyor.

Anket sonuçları, Türkiye’de bütün kurumların çöktüğünü gösteriyor. Çöken kurumlarla artan sefaletin el ele gitmesi, Acemoğlu’nun “kurumlarla refah arasındaki ilişkiyi” ortaya koyan teorisinin de doğruluğunu kanıtlıyor.

https://www.karar.com/yazarlar/figen-calikusu/daron-acemoglu-ve-diyanet-1601545